ارزش ذاتی سهام؛ معیاری برای خرید و فروش در بازار سرمایه

اگر تازه وارد بازار سرمایه شده‌اید؛ احتمالا انتظار دارید تا قیمت سهام با توجه به میزان قراردادهای شرکت و بسته به دارایی‌های آن قیمت‌گذاری شود. ولی بعد از چند مدت فعالیت در بازار سرمایه متوجه می‌شوید قیمت سهام با این موارد تغییر نمی‌کند. شاید به نظرتان بازار سرمایه غیر واقعی به نظر برسد و شاید هم به دنبال دلیل این اتفاق بگردید. در این مقاله سعی می‌کنیم تا به بحث ارزش ذاتی سهام بپردازیم و بیان کنیم که ارزش ذاتی سهام یکی از عوامل اثر گذار اما حیاتی در تعیین قیمت سهام است.

ارزش ذاتی سهام چیست و چه کاربردی دارد؟

بازار سهام معمولاً به دلیل پویایی و تأثیرات خارجی، به طور مداوم دچار نوسانات قیمت می‌شود. با این حال، ارزش ذاتی سهام نشان دهنده سلامت و بهره وری شرکت است که می‌تواند به عنوان یکی از عوامل مهم در تصمیم‌گیری درباره سرمایه‌گذاری در بازار سهام مورد استفاده قرار گیرد. ارزش ذاتی سهام، به معنای ارزشی است که به صورت ثابت و بدون در نظر گرفتن عوامل خارجی، به هر سهم اختصاص دارد. این ارزش مبتنی بر عوامل داخلی شرکت مثل دارایی‌ها، سودآوری، چشم‌انداز رشد آینده، سرمایه‌گذاری‌ها و مدیریت است. در این مقاله، به بررسی اینکه ارزش درونی سهام چیست، چرا این موضوع مهم است و چگونه سرمایه‌گذاران می‌توانند آن را محاسبه کنند، می‌پردازیم.

به عنوان یک سرمایه‌گذار، درک ارزش درونی سهام برای تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری اطلاعاتی بسیار حیاتی است. ارزش ذاتی سهام می‌تواند به عنوان یک معیار، برای انتخاب سهام مناسب در صنایع مختلف استفاده شود. به عنوان مثال، در صنعت فناوری، شرکت‌هایی که در حال رشد بوده و دارای دارایی‌های قوی و سودآوری بالایی هستند، ارزش ذاتی بیشتری نسبت به شرکت‌هایی دارند که در حال رشد نیستند و دارایی‌های ضعیف و با سودآوری پایینی هستند.

چرا ارزش ذاتی سهام مهم است؟

ارزش ذاتی سهام می‌تواند به عنوان یکی از عواملی که در تعیین قیمت سهام در بازار سهام نقش دارد، استفاده شود. به عنوان یک سرمایه‌گذار، شما می‌توانید با تحلیل ارزش ذاتی سهام، شرکت‌هایی را شناسایی کنید که از نظر ارزش ذاتی قوی هستند اما در بازار به طور غیرمنطقی و زیر قیمت (undervalue) فروخته شده‌اند. در این صورت، سرمایه‌گذاری در این شرکت‌ها به عنوان یک فرصت سرمایه‌گذاری بلندمدت در نظر گرفته می‌شود.
به عنوان مثال، در دهه ۱۹۸۰، شرکت Warren Buffett، Berkshire Hathaway، با تحلیل ارزش ذاتی سهام، شرکت‌های زیادی را پیدا کرد که از نظر ارزش ذاتی قوی بودند اما در بازار به طور غیرمنطقی و زیر قیمت فروخته شده بودند. این شرکت‌ها شامل شرکت‌های مانند Coca-Cola، American Express و Gillette بودند. سرمایه‌گذاری در این شرکت‌ها نتیجه‌ی یکی از موفق‌ترین استراتژی‌های سرمایه‌گذاری بلندمدت در تاریخ شد.
با این حال، در بازار سهام، ارزش ذاتی سهام معمولاً با ارزش بازار متفاوت است. ارزش بازار سهام توسط عوامل خارجی مانند اقبال سرمایه‌گذاران، اطلاعات و جریان خبری و نیز متغیرهای اقتصادی و سیاسی تحت تأثیر قرار می‌گیرد.

چگونه می‌توان ارزش ذاتی سهام را محاسبه کرد؟

تحلیل ارزش ذاتی سهام به عنوان یکی از روش‌های تحلیل سهام، نیازمند محاسبات و بررسی‌های دقیق است. چندین روش مختلف برای محاسبه ارزش ذاتی سهام وجود دارد، اما اغلب از روش‌های: P/E Ratio (ضریب سود به قیمت)، Discounted Cash Flow (DCF) (تنزیل جریانات نقدی) و روش تراز نامه‌ای استفاده می‌شود.

• نسبت P/E Ratio: در روش P/E Ratio، ارزش ذاتی سهام با تقسیم قیمت سهام بر سود هر سهم محاسبه می‌شود. این روش به دلیل سادگی و راحتی محاسبه، بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال، این روش تنها یک تخمین خام از ارزش ذاتی سهام است و به نوسانات قیمتی در بازار سهام حساس است. اگر یک شرکت با سودآوری بالا، دارایی‌های قوی و مدیریت کارآمد، P/E Ratio پایینی داشته باشد، بیانگر وجود یک فرصت سرمایه‌گذاری بلند مدت در این سهم است.
• تنزیل جریانات نقدی: در روش DCF، ارزش ذاتی سهام با بررسی جریانات نقدی آتی شرکت محاسبه می‌شود. این روش دقیق‌تر از روش P/E Ratio است و به ازای هر سهم، جریانات نقدی پیش‌بینی شده در آینده محاسبه می‌شود و سپس با استفاده از نرخ تخمینی بازده، این جریانات نقدی به ارزش حال حاضر تنزیل داده می‌شوند. با این حال، این روش نیازمند دانش تخصصی و تحلیلی قوی در حوزه مالی است. مزیت این روش دخیل کردن ارزش زمانی پول در ارزش‌گذاری قیمت سهام است.
• روش ترازنامه‌ای: در روش ترازنامه‌ای ارزش دارایی‌های شرکت را مورد بررسی قرار می‌دهیم. معیار ما در این بررسی ترازنامه است. پس از آنکه تمامی موارد قید شده در ترازنامه مورد بررسی قرار گرفت؛ خالص ارزش دارایی شرکت بدست می‌آید که به آن NAV می‌گویند. از تقسیم کردن میزان NAV به تعداد سهام منتشر شده، قیمت واقعی هر سهم بر اساس میزان دارایی ها به دست می‌آید. در این روش از نسبت‌های صورت سود و زیان استفاده نمی‌شود.

محدودیت‌های ارزش ذاتی سهام

محاسبه ارزش ذاتی سهم یکی از عواملی است که می‌تواند در روند سرمایه‌گذاری به سرمایه‌گذاران کمک کند. اما این روش همیشه منجر به سودآوری سرمایه‌گذاران نمی‌شود زیرا محدودیت‌های خاص به خودش را دارد و عوامل دیگری نیز روی قیمت سهم اثر می‌گذارد. دو محدودیت مهم سرمایه‌گذاری باتوجه به ارزش ذاتی سهام عبارتند از:

1. ارزش درونی سهام تخمینی بر اساس جایگاه مالی فعلی و چشم‌انداز رشد آینده شرکت است. این یک ضمانت برای عملکرد آینده نیست و ممکن است با تغییرات در بازار و عملکرد مالی شرکت تغییر کند.
2. علاوه بر این، محاسبه ارزش درونی نیازمند تحقیق و تجزیه و تحلیل زیادی است که ممکن است برای سرمایه‌گذاران مبتدی زمان‌بر و چالش برانگیز باشد.
3. رویکردهایی که در محاسبه ارزش ذاتی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد؛ بعضا دقیق نبوده (برای مثال در شرایط تورمی کنونی، قیمت ملک شرکت ها به صورت ماهانه تغییر می‌کند؛ در حالی که برای محاسبه ارزش ذاتی صرفا به داده‌های پیشینی رجوع می‌شود) و امکان خطا در محاسبه وجود دارد.

نتیجه‌گیری

سهم‌هایی که زیر قیمت ارزش ذاتی خودشان در بازار در حال معامله هستند؛ سهم‌هایی هستند که مستعد رشد بوده و برای بلند مدت می‌توانند یکی از گزینه‌های سرمایه‌گذاری باشند. همین طور سهم‌هایی که بالاتر از قیمت ارزش ذاتی (overvalue) خود درحال معامله‌اند؛ ریسک زیادی برای سرمایه‌گذاری دارند و احتمالا با کاهش ارزش در بازار مواجه شوند. به اصلاح در این حالت گفته می‌شود که قیمت سهم حباب دارد.

در کل، تحلیل ارزش ذاتی سهام یکی از ابزارهای مهم سرمایه‌گذاری است که به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا بهترین تصمیم‌گیری‌ها را برای سرمایه‌گذاری در بازار سهام اتخاذ کنند. با این حال، باید توجه داشت که هر روش تحلیلی، خودش راهکارهای خاص خود را دارد و سرمایه‌گذاران باید با توجه به شرایط بازار، از روش‌های مختلف تحلیل سهام استفاده کنند. برای همین علاوه بر بررسی ارزش ذاتی سهام به بررسی های تکنیکال و فاندامنتال، تابلو خوانی و جو روانی بازار نیز باید پرداخته شود.