سرمایه‌گذارانی که به دلایل مختلف به دنبال سرمایه‌گذاری غیر مستقیم در بازار سرمایه هستند؛ باید از طریق شرکت‌های سبدگردانی یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری اقدام به سرمایه‌گذاری نمایند. هر کدام از این شرکت‌ها مزایا و معایب مختص به خود را دارند که سرمایه‌گذار باید با شناخت نسبت به این موضوع، انتخاب کند که از طریق کدام یک در بازار سرمایه سرمایه‌گذاری نماید. در این مقاله سعی داریم تا تفاوت‌های موجود میان سبدگردانی با صندوق سرمایه‌گذاری را بیان نماییم.
تعریف سبدگردانی و صندوق سرمایه‌گذاری
صندوق‌های سرمایه گذاری، سرمایه خرد (حداقل 100 هزار تومان) را از سرمایه‌گذاران خود دریافت میکنند و با توجه به مأموریتی که در اساسنامه و امیدنامه مشخص شده است؛ اقدام به سرمایه‌گذاری در بخش‌های مربوطه میکنند. سرمایه گذاران واحد (یونیت) سرمایه گذاری دریافت کرده و رشد ارزش این واحدها معادل میزان سودی است که سرمایه گذار کسب میکند.
سبدگردنی یا مدیریت پرتفوی یک خدمت اختصاصی در بازار سرمایه است که طی آن و با عقد قرارداد رسمی میان شرکت سبدگردان و سرمایه‌گذار، سرمایه در اختیار شرکت سبدگردان قرار گرفته و به صورت اختصاصی و با توجه به میزان ریسک پذیری سرمایه‌گذاران معاملات انجام می‌شود. سرمایه‌گذار از طریق سامانه‌ای که در اختیارش گذاشته می‌شود میتواند بر عملکرد، خرید و فروش شرکت سبدگردان نظارت داشته باشد.
سبدگردانی همانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری، با دریافت وجوه مردم و سرمایه‌گذاری آن وجوه در سهام، اوراق، بانک و … سعی در کسب سود دارد. صندوق‌های گوناگون زیادی وجود دارد، اما در این بین، پنج مدل از صندوق‌های سرمایه‌گذاری اقبال بیشتری نسبت به سایر مدل‌ها دارند. این پنج صندوق شامل: صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت، صندوق سرمایه‌گذاری سهامی و صندوق سرمایه‌گذاری مختلط، صندوق سرمایه‌گذاری اهرمی و صندوق سرمایه‌گذاری طلا است. تفاوت‌های صندوق سرمایه گذاری با سبدگردانی در موازد ذیل است.
1- اختصاصی بودن
در سبدگردانی ابتدا اهداف و ریسک سرمایه‌گذار شناسایی شده، سپس سبدی مختص با ذهنیت‌های مالی سرمایه‌گذار انتخاب می‌شود. در صورتی که در صندوق سرمایه‌گذاری، با تصمیم مدیران صندوق تعدادی سهام، اوراق و … خریداری میکند که برای همه سرمایه‌گذاران یکسان است. در صندوق سرمایه گذاری، سرمایه‌گذاران متوجه نمی‌شوند که چه سهامی برای آنها خریداری شده و صرفا بر اساس معیارهایی که خودشان باید تعیین کنند، می‌توانند نوع صندوق را مشخص کرده و در آن سرمایه‌گذاری کنند.
2-شفافیت معاملاتی
زمانی که سرمایه‌گذاران با سبدگردان آمیتیس قرارداد می‌بندد؛ این امکان را در اختیار دارند که با فاصله زمانی 48 ساعت تمام خرید و فروش‌های اتفاق افتاده، گزارشات مربوطه و بازدهی خود در سبد را مشاهده کنند. در صورتی که نیازی به توضیحات در این خصوص باشد، سبدگردان آمیتیس توضیحات لازم را به سرمایه‌گذاران ارائه خواهد داد. اما صندوق این شفافیت را ندارد و سرمایه گذاران متوجه نخواهد شد که صندوق از کدام سهم تشکیل شده و یا صندوق سرمایه گذاری چه خرید و فروشی را انجام داده است.
اگر سرمایه‌گذاران دچار ابهام و سؤالی راجع به وضعیت سهام خریداری شده شدند؛ شرکت سبدگردان آمیتیس وظیفه مشاوره و راهنمایی آنها را دارد.
3-ریسک سرمایه‌گذاری:
صندوق ریسک کمتری نسبت به سبدگردانی دارد. برای مثال صندوق سهامی که یکی از پرریسک‌ترین صندوق‌های سرمایه‌گذاری است؛ نزدیک به 10 درصد سرمایه جذب شده را به اوراق اختصاص می‌دهد. درصورتی که سبدگردان این اجازه را دارد تا تمام سرمایه جذب شده را سهام بخرد. همچنین سبدگردان توانایی نوسان‌گیری را دارد ولی صندوق به دلیل این که سرمایه بسیار بیشتری را به صورت تجمیعی در اختیار دارد، استراتژی نوسان‌گیری ندارد و نوسان گیری برای صندوق به صرفه نیست.
ریسک زیاد یک سوی معاملات است و بازدهی بالا نیز سوی دیگر آن. هر زمان ریسک زیادی وجود داشته باشد، امکان تحقق سود بیشتری نیز وجود خواهد داشت؛ ریسک بالای سبدگردانی شرایط بازدهی بیشتر را فراهم میکند.
4-زمان سرمایه‌گذاری:
یکی از تفاوت های فاحش میان صندوق سرمایه گذاری و سبدگردانی، مدت زمان سرمایه‌گذاری است؛ برای فعالیت سبدگردانی، ابتدا باید قرارداد سبدگردانی بسته شود که عقد این قرارداد چند روز زمان نیاز دارد. پس از آن کدprx برای سرمایه‌گذار صاد می‌شود. اما در صندوق‌های سرمایه‌گذاری هیچ نیازی به قرارداد و کدprx نیست و صرف داشتن کد معاملاتی (ثبتنام در سجام) میتوان به سرعت خرید و فورش واحدهای سرمایه‌گذاری را انجام داد و پس از چند روز کاری وجوه خود را دریافت کنید.
5-کدPRX:
از دیگر تفاوت‌های سبدگردانی با صندوق‌های سرمایه‌گذاری، صدور کد prx است. از آنجا که سرمایه افراد در صندوق سرمایه‌گذاری تجمیع می‌شود و به صورت یکجا خرید صورت می‌گیرد؛ مشتریان با دیدن nav صندوق میزان سود و زیان خود را متوجه می شوند. اما از آنجا که در سبدگردانی پاسارگاد برای هر نفر به صورت جدا معامله صورت می‌گیرد؛ هر نفر به واسطه کد prx یک دسترسی جداگانه برای دیدن معاملات خود دارد. شرکت سبدگردان آمیتیس پس از عقد قرارداد سبدگردانی با سرمایه‌گذار، یک کد prx به نام مشتری صادر کرده که این کد متفاوت از کد بورسی (کدی که افراد با آن به صورت مستقیم در بازار سرمایه اقدام به خرید و فروش میکنند) سرمایه گذار است. سرمایه گذار با استفاده از کد prx خود وارد سامانه شده و خرید و فروش های انجام گرفته در سبد سرمایه‌گذاری را مشاهده میکند. سرمایه گذار با استفاده از کد prx صرفا میتواند گزارش عملکرد شرکت سبدگردان را مشاهده کند و امکان خرید و فروش سهم با استفاده از کد prx وجود ندارد.
6-هزینه
هزینه شرکت سبدگردان به دلیل طیف وسیع‌تر خدماتی که دارد، نسبت به صندوق‌های سرمایه‌گذاری گران‌تر است. شرکت سبدگردان به دلیل توجه به اهداف سرمایه‌گذاران و انجام معاملات برای هر نفر و همچنین ارائه گزارش های تحلیلی، محصولی شخصی سازی شده و با کارمزد بالاتری است. اما صندوق‌ها صرفه به مقیاس در هزینه داشته و با توجه به اینکه مدل معاملاتی ثابتی دارند، هزینه کمتری را به مشتریان خود تحمیل میکنند.
بخش مهمی از هزینه دریافتی از مشتریان در سبدگردانی به واسطه کارمزد فعالیت بوده که در ادامه آن را تشریخ می‌کنیم. این کارمزد در صندوق‌های سرمایه‌گذاری بسیار ناچیز است.
کارمزد سبدگردانی
شرکت‌های سبدگردان از دو محل کارمزد دریافت میکنند. بخش اول کارمزد ثابتی است که به واسطه مدیریت سرمایه و فارغ از اینکه سود یا زیان محقق شود به صورت سالانه (روز شمار) از مشتریان اخذ می‌شود. بخش دوم کارمزد متغیر که بر اساس میزان بازدهی سبدگردانی در طول یک سال محاسبه و اخذ می‌گردد. اغلب شرکت‌های سبد گردانی، برای تحقق 20 درصد سود سالانه کارمزدی دریافت نمی‌کنند و برای مازاد بر 20 درصد؛ بخشی از سود عاید شرکت سبدگردان می‌شود.
برای مثال: سرمایه‌گذاری 1 میلیارد وارد شرکت سبدگردانی آمیتیس میکند و بعد از یک سال 60%درصد سود محقق می‌شود. سود سرمایه‌گذاری سرمایه سرمایه‌گذار به 600 میلیون می‌رسد، شرکت سبدگردان آمیتیس 20% سود اول را حساب نمی‌کند و از مابقی 40% درصد سود، 20% درصد کارمزد دریافت میکند که برابر با 8% سود سرمایه‌گذار بعد از پایان سال سرمایه گذاری است.
شرکت سبد گردان آمیتیس، از سال 1397 فعالیت خود را آغاز کرده و در حال حاضر هر دو خدمت سبدگردانی و صندوق سرمایه‌گذاری را به مشتریان خود ارائه می‌دهد. در صورتی که تمایل به سرمایه‌گذاری در این حوزه دارید، می‌توانید با کارشناسان شرکت آمیتیس ارتباط برقرار نمایید.
