انواع روش‌های افزایش سرمایه شرکت‌های بورسی:
بورس یکی از مهمترین نمادهای بازار سرمایه است که تاثیر بسیار زیادی بر اقتصاد کشور و سرمایه گذاران دارد. در بورس شرکت های مختلفی با فعالیت های متفاوت در بخش های مختلف صنعتی به فعالیت می پردازند. ارزیابی دقیق این شرکت ها از نظر مالی، عملکردی و رشدی بسیار مهم است و برای سرمایه گذارانی که به دنبال سرمایه گذاری در بورس هستند، این ارزیابی کلیدی است.
شرکت‌های بورسی از طریق روش‌های مختلف سعی می‌کنند تا سرمایه خود را افزایش دهند. این افزایش به دلیل مطالبه سهامداران، اخذ تسهیلات، جذب سرمایه جدید، خروج از ماده 141 قانون تجارت و … صورت می‌پذیرد. روش‌هایی که شرکت‌ها طبق آن اجازه دارند تا سرمایه خود را افزایش دهند عبارتند از:
• افزایش سرمایه از طریق اندوخته شرکت
• افزایش سرمایه از طریق آورده نقدی یا مطالبات حال شده
• افزایش سرمایه از طریق صرف سهام
• افزایش سرمایه از طریق تجدید ارزیابی دارایی‌ها
در این مقاله به موضوع تجدید ارزیابی دارایی‌ها می‌پردازیم.
تجدید ارزیابی چیست و چه مزایایی دارد؟
تجدید ارزیابی دارایی‌ها به معنای تعیین مجدد ارزش دفتری دارایی‌ها براساس ارزش بازار آن‌ها در زمان حال است. تجدید ارزیابی دارایی‌های شرکت‌ها یکی از موضوعات مهم و پربحث در حوزه حسابداری و بازار سرمایه است. هدف از تجدید ارزیابی، نشان دادن واقعی‌تر و دقیق‌تر ارزش شرکت و بهبود شفافیت و کارایی بازار سرمایه است.
با توجه به نوسانات قیمتی و تغییرات اقتصادی در کشور، بسیاری از شرکت‌های بورسی ایران دچار اختلاف بین ارزش دفتری و بازار دارایی‌های خود شده‌اند. بنابراین، نیاز به تجدید ارزیابی دارایی‌ها برای نمایش صحیح سودآوری، سود تقسیم شده، نسبت قرض به سرمایه، نسبت پوشش سود و سایر شاخص‌های مالی وجود دارد.
تجدید ارزیابی برای شرکت فرصت‌های جدیدی را ایجاد می‌کند. فرصت‌های تجدید ارزیابی دارایی‌ها عبارتند از:
• نشان دادن ارزش واقعی شرکت و جذب سرمایه‌گذاران
• امکان خروج از ماده 141 قانون تجارت و تداوم فعالیت اقتصادی شرکت
• افزایش سرمایه شرکت از محل مازاد تجدید ارزیابی و کاهش نیاز به تسهیلات بانکی
• افزایش سود تقسیم شده به سهامداران و افزایش رضایت آن‌ها
• افزایش کارایی و بهره‌وری شرکت با استفاده بهینه از دارایی‌ها
• افزایش قدرت رقابتی شرکت در بازار
• افزایش شفافیت و اعتبار شرکت در چشم حسابداران، حسابرسان، مدیران و سهامداران
اما تجدید ارزیابی دارایی‌ها چالش‌ها و معضلات زیادی دارد. به صورتی که برخی از مزایای تجدید ارزیابی امکان اعمال را ندارند و برخی دیگر نیز با توجه به ظرفیت‌های بازار به راحتی امکان تحقق ندارند. چالش‌های تجدید ارزیابی عبارتند از:
• عدم وجود استانداردهای حسابداری مناسب و یکنواخت برای تجدید ارزیابی در کشور
• عدم وجود بازار فعال و رقابت‌پذیر برای بسیاری از دارایی‌ها، به خصوص زمین، ساختمان و تجهیزات
• عدم شفافیت و قابل اعتماد بودن منابع و روش‌های تعیین ارزش بازار دارایی‌ها
• عدم همگام‌سازی تجدید ارزیابی با مقررات مالیاتی، بورسی و قانون تجارت
• عدم آگاهی و آموزش کافی حسابداران، حسابرسان، مدیران و سهامداران در خصوص تجدید ارزیابی
با توجه به مزایا و معایب تجدید ارزیابی دارایی‌ها، لازم است که شرکت‌های بورسی ایران با دقت و توجه به استانداردهای حسابداری، قوانین و مقررات مربوطه، نظارت های لازم و آگاهی کافی، از این فرصت استفاده کنند. تجدید ارزیابی دارایی‌ها نباید به عنوان یک راهکار فوری و گذرا برای حل مشکلات مالی شرکت‌ها در نظر گرفته شود، بلکه باید به عنوان یک فرآیند منطقی و علمی برای نشان دادن ارزش واقعی شرکت‌ها در بازار سرمایه انجام شود.
تجدید ارزیابی دارایی ها
براساس قانون تجارت، شرکت‌ها مجاز هستند که هر پنج سال یک بار دارایی‌های خود را تجدید ارزیابی کنند. براساس قانون ماليات هاي مستقيم، شرکت‌ها ملزم هستند که در صورت تجدید ارزيابي دارائي هاي خود، ۲۵ درصد عوائد حاصل را به عنوان ماليات پرداخت کنند. البته شرکت‌های مشمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت که در طي سال مالي بعدي، اقدام به افزايش سرمايه از محل مازاد تجديد ارزيابي دارائي هاي خود نمودند، معاف از پرداخت ماليات خواهند بود.
تجدید ارزیابی شرکت های بورسی به منظور بررسی دوباره عملکرد و شرایط مالی شرکت ها در بازار سرمایه انجام می‌شود. این فرایند می‌تواند به دلایل مختلفی انجام شود و در این مقاله به چند دلیل انجام تجدید ارزیابی شرکت های بورسی پرداخته خواهد شد.
1. تغییرات در شرایط اقتصادی: تغییرات در شرایط اقتصادی می‌تواند دلیلی برای تجدید ارزیابی شرکت های بورسی باشد. شرایط اقتصادی مانند رکود، رشد اقتصادی، تورم و نرخ بهره می‌توانند تأثیر زیادی بر عملکرد شرکت ها داشته باشند. تجدید ارزیابی شرکت ها به دلیل تأثیر این شرایط می‌تواند به عنوان یک ابزار مفید برای تعیین میزان ریسک سرمایه گذاری در شرکت ها استفاده شود.
2. تحولات در صنعت: تحولات در صنعت نیز می‌تواند دلیلی برای تجدید ارزیابی شرکت های بورسی باشد. تحولات در صنعت ممکن است به دلیل پیشرفت تکنولوژی، تغییرات در نیازهای مشتریان و سایر عوامل، تأثیر زیادی بر عملکرد شرکت ها داشته باشند. تجدید ارزیابی شرکت ها به دلیل تأثیر تحولات در صنعت می‌تواند به عنوان یک ابزار مفید برای تعیین میزان ریسک سرمایه گذاری در شرکت ها استفاده شود.
3. تغییرات در سیاست‌های بورس: تغییرات در سیاست‌های بورس نیز می‌تواند دلیلی برای تجدید ارزیابی شرکت های بورسی باشد. سیاست‌های بورس مانند تغییر در روش‌های نمایش قیمت، تغییر در اندازه قرارداد و سایر عوامل ممکن است تأثیر زیادی بر عملکرد شرکت ها داشته باشند. تجدید ارزیابی شرکت ها به دلیل تأثیر تغییرات در سیاست‌های بورس می‌تواند به عنوان یک ابزار مفید برای تعیین میزان ریسک سرمایه گذاری در شرکت ها استفاده شود.
4. تغییرات در ساختار شرکت: تغییرات در ساختار شرکت نیز می‌تواند دلیلی برای تجدید ارزیابی شرکت های بورسی باشد. تغییرات در ساختار شرکت مانند تغییرات در مدیریت، تغییر در ساختار سهام، تغییر در رویه های بازاریابی و سایر عوامل ممکن است تأثیر زیادی بر عملکرد شرکت ها داشته باشند. تجدید ارزیابی شرکت ها به دلیل تأثیر تغییرات در ساختار شرکت می‌تواند به عنوان یک ابزار مفید برای تعیین میزان ریسک سرمایه گذاری در شرکت ها استفاده شود.
5. تحولات در حوزه محصولات و خدمات: تحولات در حوزه محصولات و خدمات نیز می‌تواند دلیلی برای تجدید ارزیابی شرکت های بورسی باشد. تحولات در حوزه محصولات و خدمات مانند تغییر در نیازهای مشتریان، تحولات در فناوری و سایر عوامل ممکن است تأثیر زیادی بر عملکرد شرکت ها داشته باشند. تجدید ارزیابی شرکت ها به دلیل تأثیر تحولات در حوزه محصولات و خدمات می‌تواند به عنوان یک ابزار مفید برای تعیین میزان ریسک سرمایه گذاری در شرکت ها استفاده شود.
با توجه به دلایل بالا، تجدید ارزیابی شرکت های بورسی از اهمیت بسیاری برخوردار است و می‌تواند به عنوان یک ابزار مفید برای تعیین میزان ریسک سرمایه گذاری در بازار سرمایه استفاده شود. در بین دلایل فوق تغییرات در شرایط سیاسی موضوع اصلی تجدید ارزیابی دارایی شرکت‌ها است. به واسطه تورم بالا ارزش دارایی‌ها تغییر می‌کند و با تجدید ارزیابی، ارزش دارایی شرکت افزایش پیدا می‌کند.
مراحل تجدید ارزیابی دارایی‌ها
تجدید ارزیابی دارایی‌ها یک فرآیند طولانی است که چندین ماه به طول می‌‌انجامد. شرکت‌های بورسی برای اینکه بتوانند سرمایه خود را از طریق تجدید ارزیابی دارایی‌ها افزایش دهند؛ باید مراحل ذیل را طی نمایند:
1- شرکت سهام عام قبل از آنکه نسبت به افزایش سرمایه اقدام نماید باید مشخص کند که سرمایه جدید مشمول مالیات می‌شود و یا از معافیت مالیاتی برخوردار است.
2- شرکت موظف است تا گزارش توجیهی هیئت مدیره و گزارش حسابرس و بازرس قانونی را در سامانه کدال منتشر کند.
3- شرکت سهامی موظف است تا اسناد و مدارک لازم جهت افزایش سرمایه را به سازمان بورس و اوراق بهادار ارسال نماید.
4- پس از آنکه مدارک مورد تأیید سازمان واقع شد؛ شرکت باید فراخوان مجمع عمومی فوق العاده را به سهامداران اطلاع رسانی کند.
5- دو سوم از سهامداران باید به افزایش سرمایه رای بدهند تا طرح تصویب گردد.
6- مدارک لازم جهت پذیره‌نویسی سهام به سازمان ارائه گردد.
7- انتشار آگهی پذیره‌نویسی و شروع پذیره‌نویسی
8- پس از پذیره‌نویسی شرکت باید به اداره ثبت شرکت‌ها مراجعه کرده و نسبت به افزایش سرمایه اقدام نماید.
جمع بندی
تجدید ارزیابی شرکت های بورسی یک فرایند مهم در بازار سرمایه است که به منظور بررسی دوباره عملکرد و شرایط مالی شرکت ها صورت می‌گیرد و سرمایه ثبتی شرکت از این طریق افزایش پیدا می‌کند. این فرایند می‌تواند به دلایل مختلفی مانند: تغییرات در شرایط اقتصادی، تحولات در صنعت، تغییرات در سیاست‌های بورس، مطالبه سهامداران و … انجام شود.
