هر کسی به دنبال رسیدن به ثروت و رفاه مالی است؛ اما تنها کسانی که می‌دانند چگونه با پول به درستی رفتار کنند، موفق می‌شوند تا به این هدف برسند. انتخاب بازار مناسب برای سرمایه گذاری، برنامه ریزی برای خرید دارایی های مورد نیاز، استفاده کردن از قدرت های اهرمی (قرض گرفتن یا خرید نسیه) مواردی هستند که یک فرد خبره باتوجه آنها برنامه مالی خود را تنظیم می کند.
یکی از مفاهیم اساسی در رفاه مالی، ارزش زمانی پول است. ارزش زمانی پول، موضوعی است که برای بسیاری از افراد مهم و جالب است زیرا بر روی تصمیمات مالی و سرمایه گذاری آنها تأثیر می گذارد. در این مقاله به دلیل اهمیت موضوع ارزش زمانی پول، به بررسی این مفهوم مالی می‌پردازیم.
مفهوم ارزش زمانی پول چیست؟
ارزش زمانی پول Time Value Of Money به این معنی است که ارزش پول در طول زمان تغییر می‌کند و ارزش پولی که در زمان حاضر دارید بهتر و بیشتر از پولی است که در آینده به دست می آورید. به همین دلیل، ارزش زمانی پول می‌تواند تاثیر بسیاری بر تصمیمات مالی ما داشته باشد.
در ادامه با دو مثال این مفهوم را توضیح می دهیم:
1- اگر شما در حال حاضر با پنج میلیارد تومان بتوانید یک خانه صد متری در شهر تهران خریداری کنید؛ در سال های آینده قدرت خرید شما با پنج میلیارد تومان کمتر از مقدار فعلی خواهد بود و متراژ کمتری تملیک می کنید.
2- فرض کنید که در یک قرعه کشی برنده صد میلیون تومان شده اید. به شما می گویند که اگر صد میلیون تومان را یک سال دیگر دریافت کنی، صد و بیست میلیون به شما می دهیم. انتخاب شما کدام است؟ صد میلیون در حال حاضر یا صد و بیست میلیون در سال بعد؟ مشخصا گزینه اول را انتخاب می کنید.
این دو مثال نمونه ای بارز از تغییر ارزش پول شما در یک بازه زمانی است که به آن ارزش زمانی پول می گویند.
تغییرات ارزش پول معمولا به دلیل تغییرات در اقتصاد، سیاست و اتفاقات جهانی رخ می‌دهد. برخی از عوامل آن عبارتند از:
- سیاست های پولی و مالی: سیاست پولی و مالی دولت، یکی از عوامل مهمی است که تأثیر بسزایی روی ارزش زمانی پول دارد. تغییرات در نرخ بهره، تغییر سود بانکی، میزان پول چاپ شده و سیاست‌های مالی انقباضی و انبساطی، همگی بر ارزش زمانی پول اثر دارند.
- تورم: یکی از عواملی که می تواند روی ارزش زمانی پول اثر به سزایی بگذارد؛ تورم است. در کشور هایی مانند ایران که نرخ تورم بالایی دارند، ارزش پول به سرعت کاهش پیدا می کند و افراد برای حفظ ارزش پول خود باید بتوانند تصمیمات سرمایه گذاری مناسبی را اتخاذ کنند.
- تغییرات نرخ ارز: گاهی اوقات در کشور شما اتفاقی رخ نمی دهد اما به سبب رخداد هایی که در سایر کشور ها اتفاق می افتد؛ نرخ ارز تغییراتی پیدا می کند و ارزش پول شما نسبت به یک ارز (در ایران اغلب دلار و درهم امارات) تغییر پیدا می کند.
- صادرات و واردات: زمانی که یک کشور بیش از آنکه واردات داشته باشد، صادرات داشته باشد؛ ارزش زمانی پول خود را به نسبت سایر ارز ها بالا می برد و در صورتی که این نسبت معکوس باشد، ارزش زمانی پول افراد جامعه کاهشی می شود و ارزش خود را از دست می دهد.
چرا باید به ارزش زمانی پول توجه کنیم؟
اولین دلیلی که باید به ارزش زمانی پول توجه کنیم، این است که ما همیشه باید به فکر آینده باشیم. تصمیمات مالی‌مان باید به گونه‌ای باشند که بتوانیم در آینده هم به راحتی هزینه های زندگی را پرداخت کنیم هم بدون نگرانی و در رفاه از زندگی خود لذت ببریم. به عنوان مثال، اگر ما به جای خرید خانه یک خانه را اجاره کنیم، پس از چند سال، هزینه‌های اجاره خانه و هزینه های جانبی آن (جابجایی، هزینه های بنگاه املاک، خسارت های وارده به خانه و …) بسیار بیشتر از هزینه خرید خانه خواهد بود، همچنین در پایان ما هیچ مالکیتی بر روی خانه نخواهیم داشت.
دومین دلیل، برای توجه به ارزش زمانی پول، این است که این مفهوم می‌تواند در بهینه‌سازی سرمایه‌گذاری‌های ما کمک کند. به عنوان مثال، اگر ما در طول زمان، به جای سرمایه‌گذاری در سپرده‌های بانکی با بازدهی کم، در بورس سرمایه‌گذاری کنیم، می‌توانیم با توجه به ارزش زمانی پول، سود بیشتری کسب کنیم. بخصوص در کشور ما که نرخ سود بانکی از تورم کمتر است؛ انتخاب بازار مناسب جهت سرمایه گذاری می تواند علاوه بر حفظ ارزش زمانی پول، به رشد آن هم کمک کند.
سومین دلیل، برای توجه به ارزش زمانی پول، این است که این مفهوم می‌تواند در تصمیمات مرتبط با اقتصاد خانواده ما کمک کند. ریسک های مالی مختلفی در طول زندگی وجود دارد که باید برای آنها فکر کرد. به عنوان مثال، اگر ما از اینکه ارزش زمانی پول را در نظر نگیریم، برای خرید ملک یا خودروی گران قیمت، اقتصاد خانواده ما ممکن است به خطر بیفتد و باید در آینده برای پرداخت هزینه‌ها، از وام گرفتن استفاده کنیم.
چگونه ارزش پول در آینده و حال را حساب کنیم؟
در مباحث مالی به ارزش پول در زمان حال Present Value و به ارزش پول در زمان آینده Future Value می گویند. زمانی که می خواهید حداقل سود انتظاری خود را محاسبه کنید باید از نرخ های آتی استفاده کنید. در صورتی که تمایل دارید تا بدانید که ارزش پول شما در آینده به چه میزان است. باید ارزش پول فعلی را به علاوه تورم کنید. به عبارتی داریم:
FV = PV + (1+r)n
در این فرمول FV ارزش زمانی پول در آینده است و PV ارزش زمانی حال حاضر است. r معادل با نرخ تورم سالانه بوده و n نیز مدت زمان را به سال نشان می دهد.
برای اینکه شما بتوانید ارزش روز پولی که در آینده به دست می آورید را حساب کنید نیز باید از فرمول زیر استفاده کنید.
PV = FV / (1+r)n
شما با این فرمول پیشنهاد دریافت صد و بیست میلیون در سال بعد را رد کرده و دریافت صد میلیون در زمان حال را ترجیح داده اید. به این کار شما تنزیل می گویند.
نکته سرمایه گذاری با توجه به ارزش زمانی پول
هنگامی که شما اقدام به سرمایه گذاری می کنید، تمایل دارید تا علاوه بر حفظ ارزش پول، سرمایه خود را رشد دهید. اما سرمایه گذاری همواره با ریسک هایی همراه است که ممکن است شما را به هدفی که انتخاب کرده اید نرساند. برای همین هم باید در استراتژی سرمایه گذاری خود از ابزارهای پوشش ریسک هم استفاده کنید. انتخاب صندوق های طلا می تواند راهکار مناسبی به منظور پوشش ریسک و حفظ ارزش پول باشد تا در صورت زیان، تمام سرمایه شما متحمل ضرر نشود.
جمع بندی
ارزش زمانی پول از مسائل پیچیده مالی است که هر فرد باید در تصمیم گیری های مالی خود آن را لحاظ کند. اگر ما ارزش زمانی پول را در تصمیمات مالی در نظر نگیریم، ممکن است در آینده با مشکلات مالی مواجه شویم. برای بهینه‌سازی تصمیمات مالی و به دست آوردن رفاه مالی، باید به ارزش زمانی پول توجه کنیم و در تصمیمات خود، آن را در نظر بگیریم.
برای اینکه از بازار عقب نباشید و سرمایه شما بتواند پویایی خود را حفظ کند؛ از سرمایه گذاری در بازار های مالی استفاده کنید و از مشاوران خبره مشورت بگیرید. با این کار سرمایه شما به تدریج رشد می کند و ارزش خود را از دست نمی دهد و ریسک شما نیز برای تصمیمات مالی آینده کاهش پیدا می کند.
